با فراگیری ال ای دی ها در بازار روشنایی لامپهای قدیمی از رده خارج شدند تا این منابع نور با حداقل مصرف انرژی دنیای ما را روشن کنند. لامپهای ال ای دی می توانند تا سالها عمر کنند و بدون تولید گرما نوری با کیفیتی را تامین کنند. ال ای دی ها مانند سایر منابع قدیمی ناگهان نمیسوزند بلکه کم کم نور خود را از دست میدهند که به آن کاهش لومن یا استحکاک لومن میگویند. اما این اتفاق چه زمانی میافتد؟ چطور از کم شدن نور لامپ پیشگیری کنیم؟
لومن چیست؟
"Lumens" واحدهایی است که برای اندازه گیری میزان روشنایی استفاده می شود. لومن های بزرگتر ساطع شده = نور روشن تر. هنگامی که یک چراغ ال ای دی برای اولین بار نصب می شود، "لومن های اولیه ( مقدار نوری که بلافاصله پس از تثبیت ، اما قبل از شروع استهلاک تولید می شود) را ساطع می کند. این زمانی است که LED روشن ترین و بزرگترین خروجی خود قرار دارد. با گذشت زمان، مقدار نور ساطع شده توسط LED کاهش می یابد. این فرآیند استهلاک یا کاهش لومن نامیده می شود.
بیشتر بخوانید: ال ای دی چیست
دلایل کم شدن نور لامپ ال ای دی؟
پایان عمر مفید لامپ تنها دلیل کم شدن نور لامپ نیست. این مشکل میتواند خیلی زودتر از آنچه طول عمر مفید لامپ که در مشخصات آن ذکر شده رخ دهد. با شناخت این دلایل میتوان از کاهش شار نوری جلوگیری کرد.
کاهش کیفیت فسفر: فسفر موجود در چیپ ال ای دی میتواند با خلوص مختلف تولید شود. زمانی که فسفر درون چیپها دارای نا خالصی بالا باشد بعد از مدتی باعث کم نور شدن لامپ میشود.
سوختن چیپها: نوری که از لامپ ال ای دی از مجموع چیپهای تعبیه شده بر روی برد لامپ ال ای دی ساطع میشود. گاهی تعدادی از این چیپها میسوزند که باعث کاهش نور لامپ میشوند. برای تعمیر لامپ ال ای دی میتوان چیپهای سوخته را تعویض کرد.
خرابی دیمر: یکی دیگر از دلایل کم شدن نور این لامپها خرابی دیمر است. به طور کلی اکثر لامپهای ال ای دی موجود در بازار ایران قابلیت دیمرشوندگی ندارند و اگر این لامپها را به دیمر وصل کنیم دچار مشکل میشوند. برخی از لامپهایی که دیمبل هستند دچار مشکل کم نوری میشوند که ممکن است مشکل از خرابی قطعهی دیمر باشد.
وجود گرد و غبار بر روی لامپ: زمانی که گرد و غبار روی حباب لامپ میشنید یک لایهی غیر شفاف ایجاد میکند که از رد شدن پرتوهای ساطع شده از چیپ جلوگیری میکند؛ در این حالت نور لامپ کاهش پیدا میکند. تمیز کردن مرتب لامپ ال ای دی با دستمال خشک کیفیت نور لامپ را بالا میبرد.
محاسبه استهلاک یا کاهش لومن
استهلاک لومن را می توان در هر زمان با استفاده از یک معادله نسبتاً ساده محاسبه کرد. خروجی لومن ال ای دی (میانگین لومن) را در هر زمان از عمر لامپ بر خروجی لومن اولیه ال ای دی تقسیم کنید یک عدد اعشاری به دست می آید که عملکرد ال ای دی را نشان می دهد. به عنوان مثال، یک ضریب 0.8 منعکس کننده عملکرد ال ای دی در 80٪ ظرفیت اولیه خود است. بنابراین، در چه مرحله ای لامپ ال ای دی"خراب" تلقی می شود یا نیاز به تعویض دارد؟
عوامل کاهش عمر لامپ
ال ای دی ها بیشترین طول عمر را در میان تجهیزات روشنایی دارند. طول عمر لامپ ال ای دی و لامپ اس ام دی میتواند از ۲۵۰۰۰ ساعت تا ۱۰۰۰۰۰ ساعت باشد. البته نوع برند، نحوهی نگهداری و خیلی از عوامل یگر میتواند این مدت را کوتاهتر کند. عوامل تاثیرگذار در عمر لامپ ال ای دی:
کیفیت قطعات داخلی
در میان برندهای متعدد لامپ ال ای دی تولیدکنندگانی هستند که برای پایین آوردن قیمت لامپ ال ای دی از قطعات بی کیفیت و غیر استاندارد استفاده میکنند. چیپهای غیر استاندارد و یا درایور ال ای دی بی کیفیت میتواند عمر لامپ را کوتاه کنند. در اکثر این محصولات هیت سینک مناسبی تعبیه نشده است که باعث بالا رفتن دمای لامپ و کاهش طول عمر آن میشود. توصیه میشود مصرف کنندگان بهترین برند لامپ ال ای دی را برای روشنایی فضای خود استفاده کنند.
عوامل محیطی
گرم شدن و سرد شدن زیاد میتواند روی عملکرد و طول عمر لامپ موثر باشد. اگر لامپ ال ای دی در محیط بسیار مرطوب و یا محیط های اسیدی قرار بگیرد زود از کار میافتد و نمیتواند تا پایان عمر مفید خود روشن بماند.
نوسانات برق
نوسانات برق شهری و نداشتن نبولایزر بر روی کنتر به درایورهای ال ای دی آسیب میرساند و باعث کوتاه شدن عمر آنها میشود.
روشن و خاموش کردن پیاپی
روشن و خاموش کردن لامپ در گذشته تاثیر زیادی در سوختن لامپهای رشتهای و فلورسنت داشت. با توجه به اینکه تکنولوژی ال ای دی مقاومتر از منابع روشنایی قدیمی است باز هم این کار موجب کم شدن نور این لامپها میشود.