آشنایی با انواع ایگوانا ( بررسی شرایط نگهداری و خطرات ایگوانای خانگی)

ایگوانا چیست و چه انواعی دارد؟

ایگوانا نوعی خزنده از خانواده مارمولک‌هاست که بیشتر به‌خاطر گونه معروفش، ایگوانای سبز (Green Iguana) شناخته می‌شود. این حیوان برخلاف سوسمارهای کوچک خانگی، جثه بزرگی دارد و طول آن می‌تواند تا گاهی به دو متر نیز برسد. ایگواناها عمدتاً گیاه‌خوارند و برای زندگی در اسارت به شرایط زیستی خاصی مثل قفس بزرگ، رطوبت مناسب و نورپردازی استاندارد (به‌ویژه لامپ‌های UVB) نیاز دارند. داشتن ایگوانا به‌عنوان حیوان خانگی تجربه‌ای متفاوت و جذاب است؛ اما قبل از هر چیز لازم است تا این خزنده دوست‌داشتنی را بهتر بشناسید. در ادامه، با انواع ایگوانا آشنا می‌شویم و بررسی می‌کنیم کدام گونه‌ها برای نگهداری خانگی مناسب‌ترند:

ایگوانا سبز (Green Iguana)

ایگوانای سبز یکی از شناخته‌شده‌ترین و محبوب‌ترین گونه‌های این خزنده در جهان است. این گونه که به آن مارمولک سبز نیز گفته می‌شود، سال‌ها به‌عنوان یکی از رایج‌ترین مارمولک‌های خانگی در میان علاقه‌مندان به خزندگان شناخته شده است. ایگوانای سبز جثه بزرگی دارد و طول آن می‌تواند به بیش از ۱٫۵ تا ۲ متر (حدود ۶ فوت) برسد. ویژگی‌های ظاهری آن شامل خارهایی در امتداد پشت، پاهای عضلانی و چین بزرگی در زیر گلو است.

همان‌طور که از نامش پیداست، رنگ غالب بدن این مارمولک سبز است، اما ممکن است لکه‌ها و راه‌راه‌هایی در رنگ‌های دیگر مانند آبی، نارنجی، سیاه یا سفید هم در بدن آن دیده شود. ایگوانای سبز گیاهخوار است و رژیم غذایی اصلی آن از سبزیجات و میوه‌ها تشکیل می‌شود، هرچند در طبیعت گاهی اوقات غذاهای حیوانی هم مصرف می‌کند. این خزنده توانایی شنای خوبی دارد و برای فرار از شکارچیان به‌راحتی به آب شیرجه می‌زند. جالب است بدانید اگوانای سبز بسیار باهوش است و حتی می‌تواند صاحبان خود را به یاد بیاورد و رفتاری دوستانه از خود نشان دهد. همین خصوصیات باعث شده تا بسیاری از افراد، به‌ویژه علاقه‌مندان تازه‌کار به خزندگان، از آن به‌عنوان ایگوانای خانگی یاد کنند. 

برای نگهداری از ایگوآنای سبز، فراهم کردن شرایط زیستی استاندارد مثل دمای مناسب، رطوبت کنترل‌شده و استفاده از لامپ خزندگان یا همان لامپ‌های مخصوص UVB ضروری است.

ایگوانای کرگدن

ایگوانای کرگدن یکی از گونه‌های خاص و زیبا از خانواده ایگواناهاست که معمولاً طول آن به حدود ۱۲۰ سانتی‌متر (۴ فوت) می‌رسد و در برخی موارد استثنایی تا ۱۵۰ سانتی‌متر نیز رشد می‌کند. این خزنده نسبت به ایگوانای سبز جثه‌ای ضخیم‌تر دارد و بدنش ترکیبی از رنگ‌های خاکستری، قهوه‌ای و سیاه را نشان می‌دهد. ویژگی بارز آن وجود یک شاخ کوچک روی پوزه است که دلیل نام‌گذاری این گونه محسوب می‌شود.

وزن ایگوانای کرگدن در بعضی موارد به بیش از ۹ کیلوگرم (۲۰ پوند) می‌رسد و همین موضوع ظاهر قدرتمندی به آن می‌دهد. این گونه گیاهخوار است و بیشتر از سبزیجات، میوه‌ها و گیاهان تغذیه می‌کند. ایگوانای کرگدن به‌خاطر طبیعت آرام، کم‌خطر و دوستانه‌ای که دارد، در میان علاقه‌مندان به خزندگان و کلکسیونرها بسیار محبوب است. هرچند باید توجه داشت که لمس و دست زدن بیش‌ازحد به این مارمولک می‌تواند باعث استرس آن شود.

ایگوانا دم‌ خاردار

ایگوانای دم‌ خاردار به دلیل فلس‌های برجسته و تیغ‌مانندی که دم بلندش را پوشانده‌اند، به این نام شناخته می‌شود. این دم نقش دفاعی دارد و هنگام تهدید مانند شلاق بر بدن دشمن فرود می‌آید. خلق‌وخوی این گونه نسبت به دیگر انواع ایگواناها تندتر است و بسیاری از آن‌ها رفتاری تدافعی و گاهی خشن دارند؛ به همین دلیل نگهداری از ایگوانای دم‌خاردار برای مبتدیان توصیه نمی‌شود.

بیش از دوازده گونه مختلف از این خانواده شناخته شده است، اما معروف‌ترین آن‌ها ایگوانای سیاه دم‌خاردار (Ctenosaura similis) است که بیشتر در دسترس علاقه‌مندان به پرورش خزندگان قرار دارد. این گونه به فضای وسیع، محوطه‌ای با ارتفاع مناسب و شاخه‌های متعدد برای صعود نیاز دارد. ایگوانای دم‌خاردار همه‌چیزخوار است، ولی بخش عمده رژیم غذایی آن باید از گیاهان و سبزیجات تشکیل شود.

 ایگوانا صحرایی (Desert Iguana)

ایگوانای صحرایی یکی از گونه‌های مقاوم و جالب این خانواده است که در زیستگاه‌های خشک مکزیک، کالیفرنیا و آریزونا زندگی می‌کند. بر خلاف ایگوانای سبز که بیشتر وقتش را روی درختان جنگل‌های بارانی می‌گذراند، این گونه با محیط بیابانی و دمای بالا سازگار شده است. طول ایگوانای صحرایی معمولاً حدود ۴۵ سانتی‌متر (۱۸ اینچ) است که نزدیک به ۶۰ درصد آن را دم بلندش تشکیل می‌دهد. بدن این گونه استوانه‌ای‌تر بوده و ترکیبی از رنگ‌های سفید، خاکستری، قهوه‌ای و گاهی قرمز مایل به قهوه‌ای دارد.

این مارمولک گیاهخوار است و در طبیعت بیشتر از برگ‌های یونجه، گل‌های قاصدک، کاکتوس گلابی خاردار و گل‌های بوته کرئوزوت تغذیه می‌کند. گاهی هم مقدار کمی حشره می‌خورد. هرچند در اسارت می‌توان او را با سبزیجات تازه، میوه‌هایی مثل توت، پرتقال، گوجه‌فرنگی، کدو و حتی دانه‌های آفتابگردان یا کنجد تغذیه کرد. البته باید توجه داشت که ایگوانای صحرایی حیوانی مناسب برای افراد مبتدی نیست. این گونه معمولاً به سختی با شرایط اسارت سازگار می‌شود و نگهداری از آن نیازمند تجربه و دانش کافی است. برای علاقه‌مندان حرفه‌ای خزندگان، این ایگوانا می‌تواند یک گونه ارزشمند و خاص باشد.

ایگوانا چاک والاس

ایگوانای چاک والاس یکی از گونه‌های خاص بیابانی است که با بسیاری از ایگواناهای گرمسیری تفاوت دارد. این خزنده بومی مناطق خشک و سنگی در غرب آمریکای شمالی، به‌ویژه آریزونا و کالیفرنیا است. سبک زندگی آن شباهت زیادی به ایگوانای صحرایی دارد، اما بدنش قوی‌تر و رفتارهای دفاعی متفاوتی دارد. یکی از ویژگی‌های جالب ایگوانای چاک والاس، عادت منحصر‌به‌فرد آن در پنهان شدن میان شکاف صخره‌هاست. هنگامی که احساس خطر می‌کند، خود را در فضای تنگی فرو می‌برد و با پر کردن بدن از هوا، حجیم‌تر می‌شود تا شکارچیان نتوانند به راحتی بیرونش بکشند.

چاک والاس‌ها معمولاً تا حدود ۴۵ سانتی‌متر (۱۸ اینچ) رشد می‌کنند و بدنی تنومند و مقاوم دارند. این گونه در طبیعت بیشتر از گیاهان و برگ‌ها تغذیه می‌کند و در اسارت هم باید رژیم غذایی سرشار از سبزیجات و گیاهان تازه دریافت کند. این خزنده در بازار حیوانات خانگی به ویژه در ایران چندان رایج نیست و افراد بسیار کمی می‌توانند با این گونه خاص ارتباط برقرار کنند. این در حالی‌ست که چاک والای معمولی (Sauromalus ater) رایج‌ترین گونه در دسترس است. این ایگوانا می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای علاقه‌مندان نیمه‌تازه‌کار باشد، به شرطی که نمونه‌ای پرورش‌یافته در اسارت انتخاب شود و محیطی مشابه زیستگاه طبیعی برایش فراهم گردد.

ایگوانای نواری فیجی

ایگوانای کوچک نواری فیجی که با نام ایگوانای نواری لائو هم شناخته می‌شود، یکی از زیباترین و کمیاب‌ترین گونه‌های ایگواناست. این خزنده‌ی منحصر‌به‌فرد در جزایر لائو فیجی زندگی می‌کند و به دلیل رنگ چشمگیر خود به راحتی قابل شناسایی است. بدن سبز روشن آن با نوارهای سفید مایل به آبی پوشیده شده و همین ظاهر، نام خاصش را به او داده است. یکی از توانایی‌های جالب این ایگوانا، تغییر رنگ جزئی برای استتار بهتر است؛ مشابه آفتاب‌پرست، می‌تواند تا حدی با محیط اطرافش هماهنگ شود تا از دید شکارچیان پنهان بماند.

این گونه معمولاً بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر (۲۰ تا ۲۴ اینچ) طول دارد و وزنی در حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ گرم (نزدیک به نیم پوند) پیدا می‌کند. متأسفانه به دلیل تخریب زیستگاه و شکار غیرقانونی، امروزه ایگوانای نواری فیجی در فهرست گونه‌های در معرض خطر قرار دارد و جمعیت آن به شدت کاهش یافته است.

برای نگهداری صحیح ایگوانای نواری فیجی در خانه، استفاده از خرید لامپ تخصصی خزندگان ضروری است تا نور و حرارت مناسب فراهم شود و سلامت حیوان تضمین شود.

 ایگوانای آبی

ایگوانای آبی که با نام‌های مارمولک صخره‌ای بزرگ کیمن یا به سادگی Blue Iguana هم شناخته می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین و چشمگیرترین گونه‌های ایگواناست. این خزنده‌ی باشکوه هم نر و هم ماده معمولاً طولی بیش از ۱.۵ متر (۵ فوت) دارند و وزنشان می‌تواند تا ۱۳.۵ کیلوگرم (۳۰ پوند) برسد. جالب است بدانید که ایگواناهای آبی زندگی خود را با آرامش و نسبتا کسل‌کننده آغاز می‌کنند و با افزایش سن پرجنب و جوش‌تر و فعال‌تر می‌شوند!

 در این گونه، نرها بیشتر به رنگ آبی یا آبی مایل به خاکستری هستند، در حالی که ماده‌ها رنگی آبی مایل به سبز دارند. مانند بسیاری از انواع ایگوانا، این مارمولک‌ها می‌توانند رنگ خود را کمی تغییر دهند، اغلب برای نمایش تسلط بر سایر اعضای گونه‌شان. یکی از نشانه‌های رفتار دوستانه‌ی آن‌ها این است که ممکن است شما را لیس بزنند، که علامت تسلیم و خوش‌خلقی است. ایگواناهای بالغ می‌توانند به زندگی اهلی عادت کنند، البته برخی تنبل‌تر می‌شوند و همین باعث می‌شود حیوانی آرام و مطیع برای نگهداری خانگی باشند.

ایگوانای قرمز

بسیاری از علاقه‌مندان به خزندگان تصور می‌کنند که ایگوانا یا همان مارمولک قرمز گونه‌ای مستقل است، اما در واقع این ایگوانا، نوعی از ایگوانای سبز است که با پرورش انتخابی، رنگ‌های متنوعی پیدا کرده است. پرورش‌دهندگان خزندگان با دقت این گونه‌ها را برای نمایش رنگ‌های جذاب پرورش داده‌اند و رنگ قرمز به یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین انواع تبدیل شده است. ایگوانای قرمز می‌تواند طیف وسیعی از رنگ‌ها را داشته باشد؛ از قرمز تیره و سرمه‌ای گرفته تا نارنجی نئون روشن. بسیاری از این ایگواناها علاوه بر رنگ قرمز، هنوز لکه‌های سبز روی بدن خود دارند. هر چه رنگ قرمز روی پوست بدن این خزندگان زیبا واضح‌تر و پررنگ‌تر باشد، این گونه نادرتر و ارزشمندتر است.

ایگوانا گالاپاگوس

ایگوانای صورتی زمینی گالاپاگوس یکی از نادرترین و زیباترین گونه‌های ایگواناست و در فهرست گونه‌های در معرض خطر قرار دارد. این خزنده در منطقه‌ای کوچک نزدیک آتشفشان Wolf در جزیره Isabela، از جزایر گالاپاگوس، زندگی می‌کند و زیستگاهی کاملاً محدود دارد. رنگ این ایگوانا عمدتاً صورتی گوشتی و گلگون است که با نوارهای قهوه‌ای مایل به صورتی تیره‌تر پوشیده شده است و ظاهری فوق‌العاده چشمگیر دارد. این گونه معمولاً وزنی بین ۴.۵ تا ۵.۵ کیلوگرم و طولی در حدود ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر دارد.

به طور شگفت‌آور، محققان این گونه را تنها در سال ۱۹۸۶ کشف کردند و متأسفانه کمتر از ۲۰۰ عدد از آن‌ها در طبیعت باقی مانده است. برای علاقه‌مندان به نگهداری این گونه در محیط کنترل‌شده، استفاده از خرید انواع لامپ خزندگان برای تأمین نور و حرارت مناسب، حیاتی است تا سلامت و رفاه این حیوان نادر تضمین شود.

هیچ عشقی بدون خطر نیست: خطرات ایگوانا خانگی!

ایگواناها می‌توانند در شرایط خاص، به‌ویژه در فصل تولید مثل یا هنگام احساس تهدید، خطرناک باشند. این جانوران دارای غریزه دفاعی قوی هستند و برخلاف سگ یا گربه در نهایت اهلی نیستند. ایگواناها بشدت از قلمرو خود دفاع می‌کنند و ممکن است به صاحبان یا اطرافیان آسیب وارد کنند. آشنایی با رایج‌ترین خطرات ایگوانا، روش‌های حمله و دفاع آن‌ها کمک می‌کند تا بهتر برای تعامل با این موجودات آماده باشید.

پنجه‌ ایگوانا

ایگواناها دارای پنجه‌های بلند، قوی و تیز هستند که عمدتاً برای بالا رفتن و دفاع از خود استفاده می‌شوند. اگر ایگوانای شما احساس خطر کند، ممکن است از پنجه‌های خود برای محافظت استفاده کند. مراقبت از دست و پا هنگام تعامل با ایگوانا بسیار مهم است.

دندان‌

خطرناک‌ترین سلاح ایگوآنا دندان‌های آن‌هاست. دندان‌ها هرچند بزرگ نیستند، اما تیز و دندانه‌دار بوده و می‌توانند آسیب جدی ایجاد کنند. علاوه بر این، وجود باکتری سالمونلا در دهان ایگوانا خطر عفونت را افزایش می‌دهد. در صورت گاز گرفتن، زخم باید سریع و دقیق تمیز و درمان شود.

دم

ایگوانا می‌تواند از دم خود مانند شلاق استفاده کند و ضربه‌های قوی وارد کند. قدرت دم آن‌ها را نباید دست کم گرفت، زیرا می‌تواند موجب آسیب جدی شود.

خطر سالمونلا

سالمونلا یک سلاح نامرئی است که برخلاف چنگال، دندان و دم، خطر آن پنهان است. این باکتری روی پوست، دهان و مدفوع ایگوانا وجود دارد و می‌تواند برای انسان خطرناک باشد، به‌ویژه برای افرادی با سیستم ایمنی ضعیف.

برای کاهش خطر، همیشه پس از تماس مستقیم یا غیرمستقیم با ایگوانا، دست‌ها و وسایل را به دقت شستشو دهید و از رعایت بهداشت محیط زندگی حیوان اطمینان حاصل کنید.

اصول نگهداری از ایگوانا

قبل از آوردن ایگوانا به خانه، باید به یاد داشته باشید که این خزندگان حیوانات خانگی سنتی نیستند. آن‌ها به محیط، تغذیه، مراقبت و شرایط خاص نیاز دارند و درک این نیازها، کلید داشتن یک ایگوانای سالم و شاد است. در زیر شما را با برخی نکات اصولی در نگهداری ایگوانا آشنا می‌کنیم:

توجه به سایز و اندازه‌های ایگوآنا

ایگواناها بسته به گونه و جنسیت می‌توانند به طول بیش از ۱۸۰ سانتی‌متر و وزن حدود ۹ کیلوگرم برسند. این اندازه بزرگ به معنی نیاز به فضای کافی برای حرکت آزاد، خزیدن و تمرین عضلات است. در این شرایط باید به نکات زیر توجه کنید:

• محفظه‌ای که بیش از حد کوچک باشد می‌تواند باعث استرس، کاهش رشد و مشکلات رفتاری شود.

• علاوه بر طول، باید به رشد دم و طول بازوها نیز توجه شود؛ این خزندگان برای حفظ تعادل و بالا رفتن به فضا نیاز دارند.

• در صورت فراهم نکردن محیط مناسب، ایگوانا ممکن است رفتار تدافعی یا پرخاشگرانه از خود نشان دهد.

ایجاد زیستگاهی شبیه به زیستگاه اصلی خزنده

ایگواناها در طبیعت، یا روی درختان جنگلی زندگی می‌کنند یا در مناطق بیابانی روی زمین پرسه می‌زنند. بنابراین، زیستگاه خانگی باید شامل موارد زیر باشد:

• شاخه‌ها و ارتفاع برای بالا رفتن: ایگواناها عاشق بالارفتن هستند و این کار به تقویت عضلات و سلامت مفاصل کمک می‌کند.

• فضای باز برای حرکت و گشت‌وگذار: حداقل بخشی از محفظه باید برای پرسه زدن آزاد باشد.

• محیط نزدیک به طبیعت: اضافه کردن برگ‌ها، سنگ‌ها و پناهگاه‌ها باعث کاهش استرس و شبیه‌سازی شرایط طبیعی می‌شود.

 گرما و رطوبت مناسب برای زیست ایگواناها

ایگواناها از محیط‌های گرمسیری و بیابانی سرچشمه می‌گیرند، بنابراین دما و رطوبت محل نگهداری آن‌ها بسیار حیاتی است. بنابراین رعایت دمای مناسب و هماهنگ با زیستِ این خزندگان، بسیار حیاتی است:

• دمای روزانه: بین ۲۹ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد، با نقطه‌ای برای گرم شدن مستقیم.

• دمای شبانه: کاهش دما تا حدود ۲۴ درجه قابل قبول است.

• رطوبت: بسته به گونه، بین ۶۰ تا ۸۰٪، با اسپری روزانه یا استفاده از مرطوب‌کننده محیطی.

• نور UVB و لامپ حرارتی: برای جذب کلسیم و جلوگیری از مشکلات استخوانی و رشد طبیعی ضروری است.

  ایگواناها خزندگان مستقل و با غریزه دفاعی قوی هستند؛ بنابراین نیازمند فضای بزرگ، شرایط دما و رطوبت مناسب و رعایت ایمنی کامل هنگام دست زدن هستند. این موجودات اجتماعی نیستند و برای افراد تازه‌کار توصیه نمی‌شوند.

اهمیت لامپ برای نگهداری ایگوانا؛ خرید لامپ خزندگان از فروشگاه نوراکومارت

نور مناسب یکی از عوامل حیاتی در نگهداری ایگوانا است. این خزندگان برای زندگی سالم در اسارت به نور خاصی نیاز دارند تا عملکردهای بیولوژیکی بدن خود را تنظیم کرده و مواد مغذی مورد نیاز را جذب کنید. نور خورشید شامل اشعه‌های مختلفی است که بخش مهمی از آنها اشعه ماوراء بنفش (UVA و UVB) است. ایگواناها به ویژه ایگوانای سبز برای تولید ویتامین D3 و جذب کلسیم به نور UVB نیاز دارند. بدون این نور، مارمولک زیبای شما ممکن است دچار مشکلات جدی استخوانی و سایر بیماری‌های متابولیک شود.

اگر امکان قرار دادن ایگوانا در فضای باز به صورت روزانه وجود ندارد؛ به ویژه در فصل پاییز و زمستان، استفاده از لامپ تخصصی خزندگان در داخل قفس ضروری است. امروزه انواع مختلف لامپ‌ها با طیف کامل برای حفظ سلامت ایگوانا در دسترس هستند. با انتخاب درست این لامپ‌ها می‌توانید اطمینان حاصل کنید که حیوان خانگی شما به اندازه کافی در معرض اشعه UVB قرار می‌گیرد و سلامت استخوان‌ها و کلیه عملکردهای بدن او تضمین می‌شود. برای تهیه محصولات روشنایی مناسب، می‌توانید به بخش فروش لامپ حیوانات وبسایت نوراکومارت مراجعه کنید و بهترین گزینه را برای گونه و سایز قفس ایگوانای خود انتخاب کنید.