لامپ بخار سدیم چیست

شاید در ذهن شما این سوال ایجاد شده باشد که  لامپ بخار سدیم چیست  و چرا هرگاه صحبت از روشنایی شهرها می‌شود، نام آن به میان می آید. در این مقاله به این پرسش پاسخ می دهیم و علاوه بر این که توضیح می‌دهیم لامپ بخار سدیم چیست ، به این که مزایای لامپ بخار سدیم چیست ، معایب لامپ بخار سدیم چیست ، روش کار لامپ بخار سدیم چیست ، و از نظر رقابتی با سایر لامپ ها وضعیت لامپ بخار سدیم چیست نیز هم اشاره کوتاهی خواهیم داشت.

رنگ نور لامپ بخار سدیم چیست

در بخش‌های زیادی از دنیا اگر شما در شب برای پیاده روی یا  رانندگی در خیابان‌ها حرکت کنید شاهد آن هستید که خیابان به وسیله نور زرد رنگ مایل به نارنجی روشن شده است. 

استفاده از این رنگ به این دلیل است که در تمامی زیرساخت های روشنایی شهری از منبع نور خاصی استفاده می‌شود.  بیشتر روشنایی خیابان‌ها و به صورت کلی روشنایی محوطه‌های باز  به صورت گسترده از منابع نوری که به وسیله بخار سدیم راه اندازی می‌شوند، استفاده می‌کنند. رایج‌ترین نمونه در میان این منابع نوری لامپ بخار سدیم پر فشار است. 

نمونه های اولیه لامپ بخار سدیم چیست ؟

این منبع نور مصنوعی گونه ای از لامپ‌های تخلیه الکریکی به حساب می‌آید . استفاده از تخلیه الکتریکی در میان انواع وسایل نورپردازی رایج است چرا که یک راه حل به صرفه برای تبدیل انرژی الکتریکی به نور  به حساب می‌آید. شاید برای شما این سوال ایجاد شده باشد که نمونه های ساده تر و اولیه تر از لامپ بخار سدیم چیست ؟ نمونه‌های اولیه منابع نوری مصنوعی لامپ‌های رشته ای به حساب می‌آیند. ساختار این نوع از لامپ بسیار ساده است. اجسام گرم شروع به ساطع کردن نور از خودشان می‌کنند. دانشمندان برای ایجاد این پدیده برق را از یک سیم نازک عبور می‌دهند و برای این که سیم در واکنش با هوا نسوزد آن را در یک حباب شیشه ای که هوای آن تخلیه شده است قرار می‌دهند. بعد از  جانشین کردن رشته تنگستنی به جای رشته‌های کربنی اولیه لامپ‌های حبابی نور قابل توجهی را می‌توانستند از خودشان منتشر کنند اما آن‌ها هنوز هم یک ایراد اساسی داشتند و آن هم این بود که این لامپ‌ها کارایی پایینی دارند. این گروه از لامپ‌ها بیشتر از آنکه انرژی را به نور تبدیل کنند آن را تبدیل به نور مادون قرمز وگرما می‌کنند. کارایی لامپ‌ها با استفاده از معیاری به نام وات بر لومن سنجیده می‌شود که این عدد نشان دهنده میزان درخشندگی لامپ نسبت به میزان برق مصرفی آن است. این عدد در لامپ‌های حبابی مقدار بسیار کمی‌ بود.

 نحوه تولید نور در لامپ بخار سدیم چیست ؟  

 مخترعان تلاش کردند که با استفاده از تخلیه الکتریکی روش بهتری برای این کارا پیدا کنند. اتفاقی که در لامپ‌های بخار سدیم در حین تخلیه الکتریکی در گاز یونیزه شده و گاز نجیب الکترون‌ها از لایه‌های پر انرژی‌تر به لایه‌های کم انرژی‌تر منتقل می‌شوند. در اثر این انتقال فوتون‌های نور منتشر می‌شود. 

بسته به عناصری که در هر لامپی مورد استفاده قرار می‌گیرد رنگ و فوتون‌ها دارای نوری متفاوت خواهد بود. قدیمی‌ترین استفاده از پدیده تخلیه الکتریکی را در لامپ‌های فلورسنت می‌توانیم ببینیم که درآن‌ها به صورت ویژه از گاز جیوه استفاده می‌شود. تخلیه الکتریکی بر روی بخار جیوه سبب آزاد شدن نور کمرنگ آبی به همراه مقدار زیادی از اشعه ماورا بنفش می‌شود. با پوشاندن بدنه لامپ فلورسنت با فسفر و برخورد اشعه ماوراء بنفش نور رنگی در طیف‌های مختلف در این لامپ تولید می‌شود .

اما تفاوت سایر لامپ‌های تخلیه الکتریکی با لامپ بخار سدیم پرفشار چیست ؟

در لامپ‌های پرفشار سدیم به جای استفاده از گاز جیوه که گاز سمی است، از گاز سدیم استفاده می‌شود. البته برای فعال سازی و نگه داری بخار سدیم و افزیش بهبود رنگ مقدار کمی ‌زنون، جیوه و آلومیمنیوم در هسته این لامپ‌ها به مقدار کم وجود دارد.  بر اثر تخلیه الکتریکی بر روی بخار سدیم نور زرد رنگ با طول موج 589 نانومتر تولید می‌شود که به پیک حساسیت نوری چشم انسان بسیار نزدیک است. 

مزایای لامپ بخار سدیم چیست ؟ 

لامپ بخار سدیم در برابر سایر منابع نوری حتی نمونه‌های به روز مانند انواع منابع نوری ال ای دی توان رقابتی بالاتری دارد. استدلال ما در مورد راندمان بالاتر لامپ بخار سدیم چیست ؟ به طور مثال اگر نمونه 100 وات این لامپ را با یک ال ای دی 100 وات مقایسه کنید متوجه می‌شوید که نسبت نور خروجی به ازای هر وات اگر بیشتر نباشد، کمتر هم نیست . این به این معناست که شما منبع نوری با درخشندگی بالاتری در اختیار دارید. پس دلیل استقبال از ال ای دی در همه دنیا در برابر لامپ بخار سدیم چیست ؟ توجه شما را به این موضوع جلب می‌کنیم که نمونه‌های ال ای دی در بازار ایران از کیفیت قابل توجهی برخوردار نیستند و بیشتر بازار نمونه‌هایی با کیفیت کمتر از صد لومن به ازای هر وات را به فروش می‌رسانند و این در حالی است که لامپ با توجه به نوع تکنولوژی آن این دردسر را برای شما ایجاد نمی‌کند. شرکت‌هایی مانند لامپ نور که لامپ بخار سدیم را با همکاری اسرام آلمان تولید می‌کنند به شما کیفیتی قابل توجه ارائه می‌کنند. علاوه بر این شما با استفاده از لامپ بخار سدیم و با توجه به شکل بدنه و ساختار لامپ نیازی به رفلکتور و دیفیوزر و لنز در راه اندازی ندارید این در حالی است که در نمونه های ال ای دی نور به صورت نقطه ای منتشر می‌شود و شما باید با استفاده از تجهیزات جانبی نور آن را پخش کنید. 

در برابر لامپ‌های رشته‌ای مزایای لامپ بخار سدیم چیست ؟ در این مورد نیز می‌توان گفت با استفاده از یک دوم انرژی مصرفی لامپ رشته‌ای سه برابر نور بیشتری تولید می‌کند. 

مهمترین ایراد لامپ‌ بخارسدیم چیست ؟ 

پیش از این گفتیم که لامپ بخار سدیم نور را با طول موج 589 نانومتر منتشر می‌کند که در نزدیکی پیک حساسیت نوری چشم انسان (در حدود 555  نانومتر است) است. البته این نکته مزیت رقابتی برای لامپ بخار سدیم محسوب نمی‌شود. چرا که این لامپ CRI پایینی دارد. منظور از CRI لامپ بخار سدیم چیست ؟  منظور از CRI و در واقع هدف استفاده از آن این است که مشخص کند هر نور تا چه حد به چشم انسان در تشخیص و تمایز در میان انواع رنگ کمک می‌کند. CRI نور خورشید را برابر صد در نظر می‌گیریم که در زیر نور آن همه رنگ‌ها درست دیده می‌شود. مقدار این عدد برای لامپ‌های رشته ای 99 برای لامپ‌های فلورسنت حدود70 است. فکر می کنید CRI لامپ بخار سدیم چیست ؟ برای لامپ‌های بخار سدیم مقدار CRI 21 است. احتمالا الان متوجه شده اید که چرا با این که این لامپ شدت و درخشندگی مصرف برق و قیمت مناسبی دارد در مصارف خانگی مورد استفاده قرار نمیگیرد.

اما برای استفاده در جاهایی که به نور باشدت بالا بدون توجه به پروفایل رنگی آن است، مانند خیابان، پارکینگ و به صورت کلی فضاهای باز بزرگ با توجه به قیمت و مصرف بهینه انرژی، عمر طولانی و در نهایت ثبات رنگی در طول عمر (بر خلاف لامپ‌های متال‌هالید که هر کدام بعد از گذشتن مدت زمانی از مصرف به رنگ‌های مختلف تغییر می‌کنند) آیا می‌توان رقیبی برای آن پیدا کرد؟ به نظر شما ویژگی‌های لامپ بخار سدیم چیست ؟