امروزه روش های مختلفی جهت ایمن سازی ساختمان ها برای انسان انجام می شود. یکی از مهمترین روش های حفاظتی و امنیتی در مبحث سیم کشی ساختمان ها نیز استفاده از چاه ارت و سیستم ارتینگ می باشد. جهت سیم کشی ساختمان های نوساز؛ سه نوع رشته سیم استفاده می شود. رشته سیم هایی که برای سیم کشی ساختمان های جدید مورد استفاده قرار می گیرند؛ شامل رشته سیم های فاز، نول و ارت می باشد. رشته سیم ارت باید در فضا های داخلی، اتاق ها و مخصوصاً آشپزخانه وجود داشته باشد.
چاه ارت دارای چه انواعی می باشد؟
جهت انتخاب یکی از انواع چاه ارت برای اجرا در سیم کشی ساختمان، موارد مختلفی در نظر گرفته می شود. میزان ارتفاع از سطح دریا، وجود فضای کافی، پستی بلندی های محوطه و غیره عواملی هستند که در انتخاب نوع چاه ارت تاثیر گذار می باشند. انواع چاه ارت شامل موارد زیر می باشد:
- چاه ارت عمقی: جهت اجرای چاه های ارت عمقی می بایست یک چاه با ابعاد استاندارد حفر شده و سیم ارت به آن متصل شود. مهمترین مسئله در اجرای چاه های ارت عمقی، انتخاب محل مناسب برای حفر چاه می باشد. محل مناسب حفر چاه برای ارت، مکانی است که نسبت به زمین های اطراف خود، ارتفاع کمتری داشته باشد. فضای سبز محوطه به دلیل رطوبتی که دارد از مناسب ترین محل ها برای حفر چاه های ارت می باشد.
- چاه ارت سطحی: محیط هایی که دارای فضای مناسب برای حفر چاه عمیق نیستند می بایست از روش زمین سطحی یا چاه ارت سطحی استفاده کنند. چاه های ارت سطحی اغلب تا عمق ۸۰ سانتی متر قابل اجرا می باشند. مناطق مناسب برای اجرای سیستم ارتینگ با روش سطحی مناطق زیر هستند:
- مناطقی و سایت هایی که از دکل فاصله زیادی داشته باشند.
- شهرهایی که پایین تر از سطح دریا قرار گرفته اند؛ مانند شهرهای جنوب و شمال کشور.
- نبود پستی بلندی و یکنواخت بودن سطح محوطه یا سایت
چه تجهیزات و ابزاری برای چاه های ارت استفاده می شود؟
تجهیزات چاه ارت و لوازمی که برای سیستم ارتینگ و انواع سیم و کابل استفاده شده؛ اغلب از مس ساخته شده اند. دلیل استفاده از تجهیزات و لوازم مسی در سیستم ارتینگ نیز رسانایی الکتریکی بسیار بالای فلز مس می باشد. لازم به ذکر است که امروزه افزایش قیمت جهانی مس موجب شده است که از تجهیزات گالوانیزه نیز برای چاه ارت استفاده شود. هنگام اجرای چاه ارت عمقی از سبد مسی و صفحه ارت در نوع مسی و یا گالوانیزه استفاده می شود. نوع تجهیزات مورد استفاده و جنس هر کدام بنابر روش اجرایی سیستم ارتینگ و نظر متخصصین انتخاب می شوند. استفاده از لوازم با کیفیت هنگام تهیه اجزای چاه ارت ، موجب عملکرد بهتر سیستم خواهد شد.
لوازم چاه ارت؛ شامل مواردی مانند موارد زیر می باشد:
- صاعقه گیر الکترونیکی جهت جذب صاعقه و انتقال آن به چاه.
- میله ارت.
- سیم مسی.
- دریچه بازدید ارت.
- مواد خاص جهت کاهش مقاومت زمین.
- شینه ارت مسی و یا آلومینیومی.
- صفحه ارت گالوانیزه و یا مسی.
- دستگاه ارت سنج.
- تسمه مسی.
- قالب جوش کدولد.
- بست ها و یراق آلات مورد استفاده برای اجرای سیستم ارتینگ.
- سیم روکش دار ارت.
- بنتونیت.
مقاومت چاه ارت باید چند اهم باشد؟
شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که استاندارد عدد مقاومت چاه ارت چند اهم است؟ اساسی ترین پارامتر ها در تعیین مقاومت الکترود های استفاده شده در سیستم ارتینگ؛ مقاومت ویژه خاک منطقه و ابعاد الکترود ها می باشد. متخصصین جهت انتخاب الکترود با مقاومت مناسب، جریان انشعاب مجموعه یا ساختمان را در نظر می گیرند. اغلب متخصصین بر این عقیده هستند که چاه ارت و سیم آن می‌بایست دارای کمترین میزان مقاومت در مقابل عبور جریان الکتریکی باشند.
استاندارد های جهانی و مباحث ارائه شده توسط سازمان نظام مهندسی، مقاومت مناسب برای سیستم ارتینگ را در صورت عدم اتصال زیر ۵ اهم و هنگام اتصال به زمین و اجرای سیستم ارتینگ نیز زیر دو اهم و اعلام کرده اند.
همانطور که گفته شد؛ مقاومت ویژه خاک تاثیر مهمی در تعیین مقاومت الکترود اتصال به زمین دارد. مقاومت ویژه خاک نیز به نمک های محلولی که در خاک وجود دارند، اندازه و وضعیت قرارگیری آنها نسبت به یکدیگر، رطوبت خاک و ترکیبات شیمیایی خاک بستگی دارد. مقاومت ویژه الکتریکی خاک ها بر حسب اهم متر در جدول زیر آمده است:
عمق استاندارد چاه ارت چقدر است؟
همانطور که میدانید؛ مقاومت مخصوص خاک یا زمین و شرایط منطقه عواملی هستند که تعیین می کنند؛ کدام نوع سیستم ارتینگ را اجرا کنید. انواع چاه ارت عمیق می‌توانند، حداقل چهار و حداکثر هشت متر عمق داشته باشند. قطر انواع چاه ارت نیز اغلب حدود ۸۰ سانتی متر می باشد. خاک هایی که مقاومت مخصوص یا ویژه آنها کمتر است می بایست چاه ارت کم عمق تری نیز داشته باشد. زمین ها و مناطقی که خاک آنها دارای مقاومت مخصوص بیشتری است نیز به چاه های عمیق تری نیاز خواهند داشت. جهت اندازه گیری مقاومت مخصوص خاک ها از مقاومت سنج های مخصوصی استفاده می شود. لازم به ذکر است که مناسب ترین و استاندارد ترین عمق چاه ارت، عمق ۶ و قطر ۸۰ سانتی متر می باشد.
نکته: هنگام اجرای سیستم ارتینگ اگر بدانیم که در عمق بیش از شش متری در خاک رطوبتی نخواهیم داشت؛ می توانیم فقط ۶ متر چاه برای ارت حفر کنیم.
