در مبحث روشنایی خیابان، نحوه چیدمان انواع لامپ ال ای دی ، کم مصرف و ... باید بر اساس طبیعت جاده (میزان روشنایی و یکدست بودن تجهیزات) و نوع تجهیزات روشنایی (توان و میزان لومن خروجی و زاویه نور و... ) باشد. در این مقاله نحوه انتخاب بهترین طراحی روشنایی خیابان را از لحاظ عملکرد، زیبایی شناسی و هزینه مورد نیاز برای سرمایه گذاری بررسی می کنیم.
پارامترهای نصب تجهیزات روشنایی خیابان
به طور کلی تجهیزات روشنایی خیابان لامپ هایی هستند که به تیر برق متصل شده اند. در ابتدا بهتر است با مفاهیمی مثل ارتفاع نصب، طول پایه، زاویه و سایر پارامترها آشنا شویم.
ارتفاع نصب تجهیزات (h)
منظور از ارتفاع فاصله عمودی از مرکز لامپ تا سطح خیابان است که با h نشان داده شده است. ارتفاع نصب تجهیزات روشنایی خیابان با توجه به عرض خیابان بین 6 الی 12 متر است. به طور کلی در این حالت، بازتابش نور کمتر، ظاهر را زیباتر و فاصله بین تیرهای برق را بهینه می کند. اگرچه این بدین معنی است که برای ایجاد مقدار مناسب روشنایی خیابان نیازمند لامپ های باید لومن و توان بالاتر هستیم. از یکی دو دهه قبل، ارتفاع پایه ها بلندتر شد. که این امر به دلیل بهبود راندمان تجهیزات روشنایی خیابانی انجام شد(راندمان انرژی لامپ های ال ای دی از 50 به 130 لومن بر وات افزایش یافت). پایه های بلندتر نه تنها باعث یکدستی و منظم بودن لامپ ها در خیابان شد بلکه از لحاظ اقتصادی و زیبایی هم تجهیزات روشنایی را بهبود داد. برخی تیر برق ها ارتفاع 12 متر و بیشتر دارند و درآن ها چندین لامپ در کنار هم در کنار بزرگراه ها قرار می گیرند. علیرغم این، گاهی برای رعایت مسایل زیبایی شهری، از پایه های کوتاه نیز استفاده می کنیم که از این جمله میتوان پایه های برق دکوری خیابانی در مناطق مسکونی و چراغ های کفی در پارک ها را مثال زد.
طول پایه افقی (بازوی) تجهیزات (Oh)
منظور فاصله افقی لبه جاده با مرکز لامپ است. افزایش این فاصله می تواند باعث افزایش روشنایی سطح خیابان شود هرچند که باعث تاریک شدن اطراف خیابان می شود. طول این پایه بر میزان لوکس روشنایی خیابان تاثیر دارد و شاید مجبور شوید از لامپ هایی با نور نامتقارن استفاده کنید تا این اختلاف جبران شود.
زاویه ارتفاع تجهیزات(Ɵ)
که این به معنی زاویه برخورد نور تجهیزات روشنایی با سطح افقی خیابان است. با افزایش این زاویه، نور می تواند مسافت بیشتری را بپیماید هرچند که می تواند باعث اذیت شدن راننده ها و عابرین پیاده شود. به طور معمول زاویه ارتفاع مناسب برای تجهیزات روشنایی خیابانی 15 درجه است.
فضای روشنایی خیابان
همانطور که از اسمش پیداست، اشاره به فضای مابین دو تیر برق مجاور دارد. به منظور انتخاب بهترین فضا برای تجهیزات روشنایی خیابان، باید پارامترهایی مثل مکان تیر برق، اندازه خیابان و پیاده رو، جنس زمین و همچنین تعداد ساختمان هایی که محوطه را احاطه کرده اند، در نظر گرفته شود.
از لحاظ اقتصادی بهینه ترین حالت استفاده از تجهیزاتی با لومن بالاتر، پایه های بلندتر و سنگین تر برای فضای اتصال است. برای بدست آوردن بهترین طرح روشنایی خیابان، خیابان باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
• دسترسی و نگه داری آسان باشد. • به اندازه کافی طولانی باشد تا برای نصب پایه ها نیازی به قطع درختان نباشد و همچنین مانع عبور وسایل نقلیه نشود. • بازتابش نور کمی داشته باشد (یا اصلا نداشته باشد) • به اندازه کافی روشن باشد تا تابلوها به خوبی دیده شوند. • ظاهر مناسب داشته باشد
طراحی تجهیزات روشنایی خیابانها
برای طراحی تجهیزات روشنایی خیابان ها، با توجه به یک طرفه و دو طرفه بودن خیابان و همچنین نسبه طول پایه های برق به عرض خیابان از طراحی های متفاوتی برای روشنایی استفاده می کنند. در ادامه به بررسی این طرح ها خواهیم پرداخت:
روشنایی در خیابان دوطرفه
برای نصب تجهیزات روشنایی در خبایان های دوطرفه چهار آرایش وجود دارد:
الف) یک طرفه : این روش معمولا زمانی استفاده می شود که عرض جاده کمتر یا مساوی با ارتفاع لامپ است. در این سناریوی روشنایی خیابان، طرفی که لامپ ها نصب شده اند بسیار روشن تر از طرف دیگر است.
ب) به ترتیب: زمانی که عرض خیابان 1 الی 1.5 برابر ارتفاع لامپ باشد از این روش استفاده می شود. در هنگام استفاده از این روش باید دقت زیادی کنیم، که پایه ها یک دست باشند و هیچ جای خیابان تاریک نباشد.
ج) دوطرفه: این روش زمانی استفاده می شود که که عرض خیابان بیش از 1.5 برابر ارتفاع لامپ باشد.
د) آویزان: این روش زمانی استفاده می شود که حاشیه خیابان ها فاصله کمی با دیوار داشته باشد. در این روش برای ایجاد روشنایی خیابان در وسط خیابان اتجهیزات برق کشی شده را آویزان می کنند.
روشنایی در خیابان دوطرفه با جداکننده و بلوار
این حالت بیشتر مربوط به بزرگراه ها است. که برای ایجاد روشنایی در خیابان از دو حالت میتوان استفاده کرد: الف) نصب پایه های برق در وسط خیابان به فاصله هر ده الی 20 متر. ب) همچنین برای بهبود میزان روشنایی خیابان می توان در دوطرف خیابان هم تجهیزات روشنایی نصب نمود.
نصب پایه ها در وسط خیابان دارای مزایای : 1- دید مناسب برای استفاده کنندگان 2- نظم و یکدستی مناسب 3- بازتابش کم است.
روشنایی در تقاطع خیابان ها
در تقاطع ها، دوربرگردان ها و رمپ ها وظیفه تجهیزات روشنایی خیابان این است که از ترافیک جلوگیری کنند و به راننده ها کمک کنند تا خروجی مورد نظرشان را پیدا کنند. اصول کلی به شرح زیر است:
1- میزان لوکس (روشنایی) بیشتر در تقاطع ها 2- استفاده از رنگ های متفاوت برای روشن کردن چهارراه ها (با کنتراست بیشتر)
برای کسب مقدار مناسب روشنایی خیابان در چهارراه ها معمولا تیرهای برق را در فاصله 12 الی 18 متری قرار می دهند. در تقاطع های شلوغ تر، برای روشنایی بیشتر از پایه هایی با ارتفاع 20 متر و بیشتر استفاده می شود. در مقایسه تجهیزات روشنایی خیابان ، تیرهای بلند عملکرد بهتری در روشن کردن محیط دارند که این برعکس تجهیزات سنتی است. زیرا بلند بودن ارتفاع در این تجهیزات موجب کاهش سطح دید میشد. اگرچه بدیهی است که زمانی که از تجهیزات روشنایی خیابان ارتفاع زیاد استفاده می کنیم باید در انتخاب پارامترهایی مثل توان، لومن خروجی زاویه تابش و ... دقت زیادی انجام دهیم. مفهوم نصب تجهیزات در ارتفاع بالا را می توان به نصب تعدادی از لامپ (مثل پروژکتورهای چندتایی) بر تیرهای بسیار بلند در منطقه ای وسیع تعبیر کرد. از آنجایی که این تیر برق های بلند بیرون از خیابان نصب می شوند برای تعمیر و نگه داری آن ها نیازی به بستن خیابان وجود ندارد. اگرچه مشکل این طرح این است که این لامپ بیرون منطقه مورد نظر را هم روشن می کند که این می تواند باعث آلودگی نوری و هدر رفتن انرژی شود. این تیرهای بلند به جز روشنایی خیابان می توانند برای پارکینگ ها، میدان ها و پلاژهای وسیع و... هم استفاده شوند.
می توان خیابان هایی با شعاع چرخش بیش از 1000 متر را صاف در نظر گرفت. روشنایی خیابان هایی که این گونه هستند نیازمند هیچ تدبیر ویژه ای نیست و همان حالت های بالا را می توان به کار گرفت. ولی برای پیچ هایی با شعاع انحنای کوچک تر و خیابان هایی با شعاع انحنای کوچکتر از 1.5 برابر ارتفاع پایه، همانطور که در تصویر بالا می بینید، تجهیزات روشنایی خیابان باید بیرون از انحنای خیابان و در یک طرف آن قرار گیرند. این نوع چینش لامپ ها به رانندگان کمک می کند تا جاده را گم نکند. و با توجه به زاویه انحنا باید بهترین نقطه نصب تیر برق مشخص شود.
منبع
