اگر برای ایجاد منبع نور مصنوعی گیاه خود به دنبال تهیه‌ی لامپ هستید، این سؤال پیش می‌آید که تفاوت لامپ رشد گیاه با لامپ معمولی در چیست؟ آیا لامپ معمولی می‌تواند جایگزین لامپ رشد گیاه شود؟ در فضاهای کم نور آپارتمان‌ها که دسترسی به نور طبیعی مشکل و یا غیرممکن است، تهیه‌ی نور مصنوعی تنها راه حل برای داشتن گیاهی شاداب است. گیاهان برای عمل فتوسنتز و رشد نیاز به طیف خاصی از نور دارند که لامپ‌های معمولی قادر به تولید آن نیستند. هرچند می‌توانید از لامپ معمولی استفاده کنید؛ اما این روش در بلند مدت به سلامت گیاه آسیب می‌رساند. در ادامه می‌خوانیم چه تفاوتی میان این دو منبع نوری وجود دارد و بهترین انتخاب برای گیاه ما چیست.
مقایسه لامپ رشد گیاه با لامپ معمولی
ممکن است به دلیل دسترسی که به لامپ‌های معمولی داریم به فکر استفاده از آنها به عنوان منبع نوری بیفتیم. باید در نظر داشته باشیم این لامپ‌ها منبع نوری کاملی برای گیاه نیست، اما لامپ‌های رشد به دلیل داشتن طیف‌های مورد نیاز نه تنها منبع کاملی محسوب می‌شوند؛ بلکه رشد گیاه را سه تا پنج برابر افزایش می‌دهند.
- طیف رنگی بیشتر: در میان طیف‌های رنگی که خورشید تولید می‌کند، قرمز و آبی برای گیاه از همه مهم‌تر هستند. نور آبی به رشد برگ‌ها کمک می‌کند و طیف قرمز باعث گلدهی و رشد کلی گیاه می‌شود. لامپ‌های معمولی فقط می‌توانند طیف سفید و مقدار کمی طیف آبی تولید کنند اما روند رشد و فتوسنتز را کند و عمر گیاهتان را کوتاه میکنند.
- گرما: از مزایای استفاده از لامپ رشد گیاه بجای لامپ معمولی این نکته حائز اهمیت است که نور این لامپ‌ها گرمای کمتری دارند که از سوختن برگ‌های گیاه جلوگیری می‌کند.
- هزینه: لامپ‌های رشد گیاه در مقایسه با لامپ‌های معمولی هزینه‌ی بیشتری دارند؛ اما با خرید آنها نیاز نوری گیاهمان را تضمین می‌کنیم. استفاده از لامپ‌های رشد به عنوان منبع نوری در گلخانه‌ها و مزارع عمودی به دلیل بالا بردن چند برابر سرعت رشد و محصول بیشتر برای کشاورزان انتخابی به صرفه است.
لامپ رشد گیاه چه کاربردی دارد
گیاه به سه عنصر نور، آب و مواد مغذی نیاز دارد. نور، نیاز اصلی گیاه برای فتوسنتز است. فتوسنتز فرآیند زیست شیمیایی است که در آن گیاه نور خورشید را به مواد مغذی تبدیل می‌کند. خورشید نورهایی به رنگ‌های مختلف مثل سبز، قرمز و آبی تولید می‌کند. لامپ‌های رشد گیاه جایگزین طیف‌های نور خورشید هستند که به دلیل توسعه زندگی شهری و آپارتمانی، بهره زیادی از آنها در فضاهای بسته و داخلی نمی¬توان برد. این لامپ‌ها با شبیه‌سازی نور خورشید (لینک)، به رشد و تنظیم سیکل روزانه و فصلی گیاه کمک میکنند. لامپ‌های رشد در شکل‌ها، رنگ‌ها و سایزهای متفاوت و همچنین در انواع LED ، HID، فلورسنت و... در بازار وجود دارند و استفاده از آنها روزبه‌روز رو به افزایش است.
انواع لامپ رشد گیاه
لامپ LED: این لامپ‌ها از دیودهای ساطع کننده‌ی نور استفاده میکنند و نسبت به مدل‌های دیگر گرما و برق کمی مصرف میکنند. همچنین در مدل‌های پیشرفته‌تر با تلفن همراه هوشمند کنترل می‌شوند. لامپ‌های LED دارای تنظیم طیف نوری هستند که با توجه به زمان گلدهی و یا رشد تنظیم می‌شوند.
متال هالید: لامپ متال هالید از طریق تخلیه گاز، نور زیادی تولید میکنند و با توان بالایی که دارند می‌توانند سطح زیادی را پوشش دهند و برای گلخانه‌ها مناسب هستند. قیمت این لامپ‌ها به دلیل ابعاد پوشش و شدت نوری، بالاتر از مدل‌های دیگر است.
سدیم فشار بالا (HPS): مانند لامپ‌های متال هالید از طریق تخلیه گاز نور تولید میکنند و گرمای زیاد به محیط می‌دهند. اگر از این مدل در گلخانه‌ها استفاده می‌کنید نیاز به نسب فن برای تخلیه گرمای اضافه دارید.
فلورسنت: این لامپ‌ها در اشکال مختلفی تولید می‌شوند و گرمای کمی تولید میکنند.
نکاتی درباره لامپ رشد گیاه
برای پرورش گیاهان آپارتمانی و استفاده از لامپ رشد گیاه باید نکاتی را در نظر بگیریم که دانستن آن برای ادامه حیات گیاهمان ضروری است.
طیف نور: این لامپ‌ها به شکلی طراحی شده‌اند که بتوانند طیف‌هایی که گیاه برای رشد از خورشید می‌گیرد را تولید کنند. میزان طیفی که برای رشد گیاه نیاز داریم 380 تا 840 نانومتر است که به اصطلاح فول اسپکتروم گفته می‌شود. این به این معنی است که لامپ ما از طول موج مادون قرمز تا فرابنفش خورشید را تولید می‌کند. طیف نوری مورد نیاز گلدهی و رشد گیاه متفاوت است.
مصرف برق: لامپ‌های رشد گیاه انرژی برق کمتری مصرف میکنند و در سطح مصرف انرژیA+ هستند. در میان انواع لامپ‌های رشد گیاه لامپ‌های LED مصرف کمتری نسبت به انواع دیگر دارند.
روشنایی: برای استفاده از لامپ رشد باید فاصله گیاه تا منبع نوری و میزان وات لامپ را در نظر بگیرید. اگر لامپ خیلی نزدیک به گیاه باشد ممکن است گرمای آن باعث سوزاندن برگ‌ها شود پس برای تست میزان گرما دست خود را نزدیک برگ بگیرید تا مطمئن شوید فاصله‌ی لامپ کم نباشد.
مدت استفاده: اگر در کنار لامپ رشد خود منبع طبیعی دارید تا زمانی که نور وجود دارد می‌توانید لامپ را خاموش کنید. گیاهان در طول شبانه روز نیازی به نور 24 ساعته ندارند؛ اما با توجه به گرمای کمی که این لامپ‌ها تولید میکنند روشن گذاشتن 24 ساعته آنها تأثیری در طول عمرشان ندارد.
