لامپ های ضد انفجار نوعی از چراغ‌های روشنایی و لامپ فلورسنت با عملکرد ضد انفجار هستند. به دلیل ویژگی‌های منحصربه فرد این لامپ‌ها، آن‌ها در محیطهای خطرناک که امکان آتش‌سوزی وجود دارد و نمی‌توان از لامپهای معمولی استفاده کرد، کاربرد دارند. با توجه به عملکرد فوق‌العاده‌ی این لامپ‌ها، امروزه انواع مختلف آن‌ها در صنایع گوناگون از جمله پتروشیمی یافت می‌شود. در این مطلب، اطلاعات بیشتری در رابطه با انواع مختلف لامپ های ضد انفجار و همچنین ویژگی‌های آن‌ها ارائه خواهیم داد.
انواع مختلف لامپ های ضد انفجار چیست؟
پیش از آن که به معرفی و بررسی انواع مختلف لامپ های ضد انفجار بپردازیم، ابتدا تعریف دقیقی از این نوع لامپ‌ها ارائه خواهیم داد. منظور از لامپ های ضد انفجار، لامپ‌هایی هستند که در مکان‌ها و موقعیت‌های خطرناک که گاز‌های قابل اشتعال و گردوغبار وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این لامپ‌ها می‌توانند از خطراتی از قبیل جرقه و آتش‌سوزی جلوگیری کنند. با توجه قابلیت این لامپ‌ها و همچنین امکاناتی که در موقعیت‌های خاص فراهم می‌کنند، غالباً از آن‌ها در مکان‌های پرخطر از قبیل تأسیسات پتروشیمی، سکوهای نفتی، پمپ بنزین‌ها و سایر فضاهایی که احتمال انفجار در آن‌ها زیاد است استفاده می‌شود. علاوه بر این، عملکرد آب‌بندی لامپهای ضد انفجار دارای قابلیت ضد گردوغبار با حداقل سطح 4 است. در واقع اقدامات حفاظتی بیشتری بر روی سازه‌ی این لامپ‌ها انجام می‌شود.
بررسی انواع مختلف لامپ های ضد انفجار
انواع مختلف لامپ های ضد انفجار بر اساس نوع منبع نور طبقه‌بندی می‌شوند: لامپ فلورسنت ضد انفجار، لامپهای LED ضد انفجار و لامپهای متال هالید. در دسته‌ی اول این لامپ‌ها را به انواع مقاوم در برابر شعله، افزایش ایمنی، فشار مثبت، غیر جرقه و ضد انفجار گردوغبار تقسیم می‌کنند. بر اساس نوع حفاظت در برابر شوک الکتریکی، می‌توان انواع مختلف لامپ های ضد انفجار را به دسته‌های I ، II و III تقسیم کرد.
لامپ ضدانفجار متال هالید
در نوع اول بر اساس عایق اساسی، تمام قطعات رسانای قابل دسترسی که در حین کار عادی شارژ نمی‌شوند، در خط ثابت به هادی محافظ زمین متصل می‌شوند. از نوع دوم عایق دوگانه یا عایق تقویت شده به‌عنوان یک اقدام حفاظتی ایمن، استفاده می‌شود. نوع سوم از ولتاژ ایمن با مقدار مؤثر تا حداکثر 50 ولت مورد استفاده قرار می‌گیرد و مقداری بالاتر از این ولتاژ تولید نمی‌کند. نوع دیگری در این دسته از لامپ‌ها وجود دارد که فقط به‌عنوان عایق ایمنی از عایق پایه استفاده می‌شود.
لامپ ضد انفجار LED
مهم‌ترین تفاوت بین لامپ های LED عادی با لامپ های ضد انفجار LED در این است که مورد اول عمدتاً تنها روشنایی مورد نظر را فراهم می‌کند، در حالی که مورد دوم علاوه بر روشنایی، به حفاظت در برابر انفجار نیز کمک می‌کند تا از ایجاد انفجار و آتش سوزی محیطی خطرناک خارجی جلوگیری شود. از دیگر ویژگی‌های این لامپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- سازگاری بالا : به طور نسب ، استفاده از لامپهای ضد انفجار LED ایمن‌تر از دیگر انواع مختلف لامپ های ضد انفجار است. این لامپ می‌تواند از احتراق مواد منفجره‌ی اطراف جلوگیری کرده و اقدامات خاص مختلفی را انجام دهد. در عین حال، عملکرد ضد آب و گردوغبار لامپ باعث می‌شود با محیط سازگار باشد. لامپ ضد انفجار LED نه‌تنها تحت تأثیر شرایط جوی قرار نمی‌گیرد، بلکه دارای ساختار جمع‌و‌جور و اندازه‌ی کوچک است که به صرفه‌جویی در فضا کمک می‌کند.
۲- مواد اولیه‌ی باکیفیت : به دلیل خاص بودن مناطق استفاده از لامپهای ضد انفجار LED، الزامات خاصی برای مقاومت و ساختار مکانیکی آن‌ها وجود دارد. استفاده از فناوری و تکنولوژی پیشرفته در ساخت انواع مختلف لامپ های ضد انفجار از جمله نوع LED آن‌ها باعث می‌شود تا حتی در برابر سایش و خوردگی نیز مقاوم باشند.
لامپ ضد انفجار فلورسنت
اگرچه در میان انواع مختلف لامپ های ضد انفجار، لامپهای LED محبوبیت بیشتری دارند، اما لامپ های ضد انفجار فلورسنت نیز در موارد بسیاری کاربرد دارند. این لامپ‌ها که از قدیم وجود داشته و به نسبت سایر لامپ‌ها غالباً ارزان‌تر هستند، در بسیاری از محیطهای خطرناک از جمله پالایشگاه‌ها که احتمال نشت گاز وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. از زیرمجموعه‌ی لامپهای ضد انفجار فلورسنت می‌توان به لامپ ضد انفجار مهتابی اشاره کرد که با بهترین متریال و بالاترین کیفیت ساخته می‌شود.
منبع
