با اصطلاحات روشنایی چقدر آشنا هستید؟ آیا برایتان پیش آمده زمانی که مشخصات روی محصولات روشنایی را مطالعه می‌کنید معنی کلمات را ندانید؟ معمولاً در وبسایت‌ها و جعبه‌های تجهیزات نوپردازی جدولی از اصطلاحات نور و اعداد وجود دارد که ممکن است برخی از آن‌ها برای مصرف‌کننده نا آشنا باشد. اما دانستن این اصطلاحات چه اهمیتی دارد؟ مثلاً در گذشته برای خرید لامپ رشته‌ای به مقدار وات آن توجه می‌شد؛ اما امروزه می‌دانیم میزان لومن در تجهیزات روشنایی مقدار درخشندگی آن را تعیین می‌کند. دانستن معنی اصطلاحات روشنایی نه تنها به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را در میان تنوعی از برندها و مدل‌ها داشته باشید بلکه با آگاهی ، مصرف انرژی کمتر و بازدهی نوری بیشتر را تجربه خواهید کرد. در مطلب پیش رو قصد داریم تمامی اصطلاحات نورپردازی را بررسی کنیم و معنی هر کدام را یاد بگیریم.
- لومن (Lumen)
- لومن واحد اندازه گیری میزان نوری است که از یک منبع نوری ساطع می‌شود. در واقع مقدار نوری که از یک منبع نوری در واحد زمان می‌تابد را لومن می‌گویند.
- لوکس (Lux)
- شدت نوری که از یک منبع نوری می‌تابد و توسط یک سطح مترمربع دریافت می‌شود را لوکس می‌گویند. یک لومن معادل یک لوکس است. همچنین شدت نور دریافتی از یک شمع در فاصله یک متری یک لوکس محاسبه می‌شود.
- وات (Watt)
- به مقدار انرژی مورد نیاز و برق مصرفی توسط دستگاه الکتریکی را وات می‌گویند.
- ولتاژ(Voltage)
- برای برقراری جریان الکتریکی نیاز به اختلاف پتانسیل الکتریکی است، به این اختلاف میان بارهای الکتریکی ولتاژ می‌گویند.
- درجه محافظت (IP)
- IP مخفف (International Protection) است و به معنی درجه محافظت بین‌المللی در محصولات روشنایی و الکتریکی است. هر چه عدد IP بالاتر باشد؛ یعنی محصول در برابر گرد و غبار و قطرات آب مقاوم‌تر است.
- شاخص کیفیت رنگی (Color Rendering Index)
- شاخص کیفیت رنگی یا نمود رنگی که به اختصار CRI شناخته می‌شود نشان دهنده کیفیت رنگی است که منبع نوری به ما نشان می‌دهد. در صنعت روشنایی هر چقدر عدد CRI بالاتر باشد رنگ اشیا به رنگ واقعی نزدیک‌تر است.
- بهره نور (Luminous Efficiency)
- منظور از بهره نوری این است که منبع نوری چه میزان نور مرئی تولید می‌کند. فرمول محاسبه بهره نوری شار نوری لامپ (بر حسب لومن) تقسیم بر توان مصرفی آن (بر حسب وات) است.
- ضریب توان (Power Factor)
- ضریب توان لامپ که به اختصار با PF نشان داده می‌شود، از محاسبه‌ی مقدار توان واقعی با توان ظاهری لامپ به دست می‌آید. عدد ضریب توان لامپ بین ۱ تا صفر است و هر چقدر PF به ۱ نزدیک‌تر باشد، لامپ شما با مقدار انرژی دریافتی، عملکرد مفیدتری دارد.
- درخشندگی (Luminance)
- درخشندگی نشان دهنده شدت روشنایی (کندلا) بر یک ناحیه (مترمربع) است. هر چقدر درخشندگی بیشتر باشد جسم در یک ناحیه بهتر دیده می‌شود.
- بالاست (Ballast)
- بالاست یا ترانس از تجهیزات برقی است که در برخی از تجهیزات روشنایی مانند لامپ‌های فلورسنت، گازی و برخی ال ای دی ها کاربرد دارد و وظیفه‌ی کنترل و تنظیم جربان را بر عهده دارد.
- دمای رنگ (Color Temperature)
- منظور از دمای رنگ همان رنگ نور است که از منبع نوری ساطع می‌شود و واحد سنجش آن کلوین است. رنگ نور در منابع روشنایی از 3000 کلوین به رنگ آفتابی و گرم شروع می‌شود و تا ۶۵۰۰۰ رنگ نور مهتابی و سردتر موجود است. رنگ نور یخی و یا طبیعی با کلوین ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ است که رنگی بین آفتابی و مهتابی دارد.
- جریان
- منظور از جریان در محصولات روشنایی مقدار برقی است که لامپ برای روشن نیاز دارد. جریان با آمپر و یا میلی‌آمپر نشان داده می‌شود.
- ال ای دی (LED)
- ال ای دی مخفف (Light Emitting Diode) به معنای دیودهای ساطع‌کننده نور هستند. دیودها الکتریسیته را به نور تبدیل می‌کنند. دیودهای ال ای دی ها برای روشن شدن انرژی کمتری نیاز دارند به همین دلیل امروزه ال ای دی ها کم مصرف‌ترین نوع لامپ‌های موجود در بازار هستند.
- درایور (Driver)
- درایور‌ها وظیفه‌ی تبدیل جریان متناوب (AC) به جریان مستقیم (DC) را برای روشن شدن محصولات روشنایی مانند ال ای دی‌ها را بر عهده دارند.
- چیپ (Chip)
- چیپ از اجزای اصلی تشکیل دهنده‌ی ال ای دی‌ها هستند که یک ماده‌ی نیمه هادی تشکیل شده‌اند. این ماده قادر است انرژی را به نور تبدیل کند.
- SMD
- SMD مخفف Surface Mounted Device است که نسل بعدی ال‌ای‌دی ها نوعی از چیپ در این محصولات هستند که به دلیل نوع چینش دیودها نور بیشتری تولید می‌کنند.
- COB
- مخفف Chips on Board است و نوعی ال ای دی است که چیپ‌های آن بر روی یک برد چیده شده است و نور باکیفیتی دارد.
- دیمر (Dimmer)
- وسیله‌ای که با کنترل کردن ولتاژ ورودی نور چراغ را به صورت دلخواه کم و زیاد کرد. ضروری است که هنگام خرید تجهیزات روشنایی به قابلیت دیمر شدن یا دیمر نشدن آن‌ها در قسمت مشخصات محصول دقت کنیم.
- دیود (Diode)
- دیودها قطعات الکترونیکی دارای دو سر هستند که با جریان الکتریکی روشن می‌شود.
- زاویه تابش (Beam Angle)
- به زاویه نوری که از منبع نور به جسم می‌تابد زاویه تابش می‌گویند. هر چقدر زاویه تابش در منبع روشنایی بیشتر باشد فضای بیشتری را روشن می‌کند؛ اما شدت نور کمتر است؛ ولی هرچقدر زاویه تابش کمتر باشد شدت نور بیشتر و متمرکزتری دارد.
