لامپ یو وی همان لامپ ماوراءبنفش است که در سه دسته uva,uvb,uvc تولید می شود. اما آنچه که ما در این مقاله بررسی می کنیم این است که اشعه یو وی لامپ چیست و کدامیک از لامپ های مختلفی که ما روزانه استفاده می کنیم اشعه یو وی ساطع می کنند.
اشعه یو وی لامپ چیست ؟
اشعه یو وی بخشی از طیف الکترومغناطیس است که گستره طول موج 100 تا 400 نانومتر را شامل می شود. طیف یو وی شامل طول موج های :
UV-A (315-400nm)
UV-B (280-315nm)
UV-C (100-280nm)
برای اکثر افراد منبع اصلی قرارگیری در معرض اشعه یو وی، تنها زمانی است که آن ها در معرض نور خورشید قرار می گیرند. از آنجاییکه ما نور uva را از طریق خورشید دریافت می کنیم و بیشتر اشعه uvbوهمه اشعه uvc توسط جو زمین جذب می شود ما از خطرات این اشعه ها به دور هستیم. اما دراین میان لامپ هایی هم وجود دارند که به طور خاص این اشعه ها را ساطع می کنند. به غیر از این لامپ ها، لامپ هایی که روزانه ما استفاده می کنیم هم این اشعه ها را ساطع می کنند. در ادامه انواع لامپ هایی که به همراه نور مرئی اشعه یو وی ساطع می کنند و اشعه یو وی لامپ این لامپ ها را بررسی می کنیم و به این موضوع می پردازیم که اشعه یو وی لامپ چیست؟
اشعه یو وی لامپ متال هالید
اشعه یو وی لامپ چیست ؟ لامپ متال هالید یکی از لامپ هایی است که اشعه یو وی ساطع می کند. یک لامپ متال هالید توسط ایجاد قوس الکتریکی درون ترکیبی از جیوه بخار شده و متال هالیدها نور ساطع می کند. متال هالید ترکیبی از فلزها با برم و ید است. رایج ترین ترکیب متال هالید استفاده شده، سدیم یدید است. هنگامی که لوله قوس الکتریکی به دمای عملکرد می رسد، سدیم از ید جدا می شود و رنگ قرمز و نارنجی را به طیف رنگی لامپ اضافه می کند. نور لامپ متال هالید 100-75 لومن است که این میزان دو برابر لامپ بخار جیوه و 3 تا 5 برابر لامپ رشته ای است.
اشعه یو وی لامپ بخار جیوه
لامپ بخار جیوه یک لامپ گازی است که از طریق آرک الکتریکی درون جیوه بخار شده نور تولید می کند. تخلیه الکتریکی درون یک لوله کوچک کوارتزی که درون یک حباب شیشه ای بروسیلیکات است رخ می دهد. لامپ بخار جیوه فشار بالا معمولا نور سبز و آبی ساطع می کند. لامپ بخار جیوه فشار متوسط، طول موج 600-200 نانومتر ساطع می کند. طیف UVA حدود 400 نانومتر و UVC حدود 250 نانومتر است. بنابراین لامپ های بخار جیوه هم از انواع لامپ هایی است که اشعه یو وی ساطع می کنند.
اشعه یو وی لامپ هالوژن
یک لامپ هالوژن که به عنوان هالوژن تنگستنی شناخته می شود درواقع یک لامپ رشته ای است که مقداری از هالوژن ها نظیر برم یا ید به آن ها اضافه شده است. مثل همه لامپ های رشته ای یک لامپ هالوژن طیفی از نور ساطع می کند که نزدیک به اشعه یو وی تا مادون قرمز است و از آنجاییکه دمای لامپ افزایش پیدا می کند، طیف به سمت آبی می رود و نوری با دمای رنگ موثر و کارایی بالا تولید می کند. لامپ های هالوژن تنها منابع نوری هستند که اشعه بلک بادی تولید می کند که اشعه ای شبیه نور خورشید است و مناسب ترین نور برای چشم است. با همه این تفاسیر لامپ هالوژن در دمای بالا مقداری انرژی در طیف یو وی تولید می کند
اشعه یو وی لامپ فلورسنت
لامپ فلورسنت یا لامپ های کم مصرف و مهتابی بخش گسترده ای از طیف یو وی را ساطع می کنند که توسط رویه فسفر سفید رنگ به نور مرئی تبدیل می شود. لامپ های فلورسنت اشعه یو وی ساطع می کنند درواقع هر دو اشعه UVA و UVB توسط این لامپ ها ساطع می شود.
خطرات قرارگیری در معرض اشعه یو وی لامپ ها
اشعه یو وی لامپ ها به آن حدی نیست که در کوتاه مدت اثرات آن را ببینیم اما در بلند مدت ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشد. لامپ های مختلف از اشعه یو وی تا نور مرئی و اشعه مادون قرمز تولید می کنند. از میان آن ها اشعه یو وی بیشترین خطر را دارد. این اشعه دیده نمی شود و به سرعت احساس نمی شود و هم برای چشم و هم برای پوست مضر است. کسی که در معرض این اشعه است ممکن است خطر را متوجه نشود و علائم آن 4 تا 24 ساعت بعد مشخص شود.
اثرات اشعه یو وی لامپ
اشعه یو وی لامپ بر روی پوست 2 نوع است : مزمن و حاد. اثرات حاد در صورت قرارگیری در معرض اشعه یو وی برای چند ساعت اتفاق می افتد. اثرات مزمن در صورت قرارگیری در معرض طولانی مدت، متمرکز است و ممکن است اثرات آن برای سال ها مشخص نشود.
اثر حاد اشعه یو وی لامپ قرمزی پوست و اثر مزمن آن سرطان و پیری پوست است. در مورد چشم، اشعه یو وی در لایه بیرونی چشم جذب می شود. در معرض قرار گیری زیاد منجر به تورم موقت می شود. تداوم آن احتمالش کم است چراکه درد چشم مانع از ادامه خواهد شد. در معرض قرارگیری مزمن خطر آب مروارید را افزایش می دهد. اشعه یو وی لامپ توسط لامپ بسیار کم است اما تا آنجاییکه امکان دارد باید آن را کاهش داد
منبع
