صنعت سیم و کابل (بررسی تاریخچه در ایران و جهان)

در بخش ساختمان سازی یکی از وسایلی که تولید شده و بشر را از وجود مشکلات بسیار رها کرده سیم و کابل است. صنعت سیم و کابل از بازار های بسیار شلوغ و با رشدی آرام است. صنعت سیم و کابل رابطه ای بسیار نزدیک با اقتصاد یک کشور دارد. در این مورد و همچنین در مورد تاریخچه ی پیدایش و رونق این صنعت در جهان و ایران صحبت خواهیم کرد با ما همراه باشید.   

                        

سیم و کابل به چه معناست؟

سیم از یک عدد رشته ی هادی و یک عدد رشته ی عایق ساخته می شود به این منظور که مانع نشت برق شود. امروزه نیاز است که سیم ها روکش داشته تا مقاومت بیشتری داشته باشند. با روکش نمودن سیم ها کابل نیز با ساختار مقاوم تری تولید می شود. در مواقع بسیاری نیز به خاطر آن که فشار ها با ولتاژ بالاتر بدون مشکل انتقال پیدا کنند تعداد سیم های روکش دار را بیشتر می نمایند و یا حتی سطح کابل ها را ارتقا می دهند. بدین صورت کیفیت انتقال بالاتر رفته و از اتلاف انرژی پیشگیری می شود.

تاریخچه صنعت سیم و کابل

استفاده کردن از برق در گذشته ها به شکل امروزه نبوده است. چرا که فقط تعداد محدودی از مراکز مهم کشور برق داشتند. سیم هایی که خود افراد می ساختند، مقاومت چندانی نداشت. اولین بار از  صنعت سیم و کابل در سال 1830 کشتیرانان بابلی استفاده کردند. اما آن سیم ها به دلیل نداشتن عایق، خطرات برق گرفتگی را بیشتر کرده بود. در سال 1876 تولید سیم با روکش پلاستیکی به اجرا درآمد. چند رشته سیم مسی را به هم تابیدن و با نوعی کائوچوی طبیعی به نام گوتاپرچا روکش کردند. مراحل تولید کابل بدین گونه بوده که در ابتدا ماده عایق گیاهی را به دور سیم رسانای برق می پیچیدند. سپس آن را در دمای 130 تا 140 درجه خشک می کردند. بعد از آن کابل به دست آمده را با مواد روغنی و یا موم و یا رزین پر می کردند و در آخر با سرب کابل را می پوشاندند.

در سال 1887 دانشمندان توانستند از راه سنتز مواد عایقی را تولید کنند. نام این سنتز باکلیت است که از پلاستیک ارزانتر بود. صنعت سیم و کابل در همین دوران توانست شبکه هایی با ولتاژ بالاتر را ایجاد کند. به گونه ای که در سال 1898 اولین کابل سه کیلو وات سه رشته ای، برای برق متناوب سه فاز تولید شد. چند سال بعد یک کارشناس سوئیسی به نام بورل با کنار هم گذاشتن دو الکترود در داخل روغن و با گذاشتن لایه های عایق در میان الکترود ها، ولتاژ شکست این مواد را اندازه گیری کرد. نشان داد که با بهبود شرایط تولید، کیفیت عایق ها نیز بالاتر می رود و می توان در ولتاژ های بالاتر نیز از آنها استفاده کرد. با این پیشرفت دانشمند سوئیسی راه برای تولید بهتر و کیفیت بالاتر باز شد و دامنه کار این صنعت رونق گرفت و سرمایه گذاران بسیاری را به خود جذب نمود.  صنعت سیم و کابل در جهان در سال 1953 برای اولین بار کابل های خشک همراه با عایق پلی اتیلن کراس لینک را در کارخانه جنرال الکتریک تولید نمود.

صنعت سیم و کابل جهانی

نوع ساخت کابل های فشار قوی در تمام کارخانه های سازنده در همه جای دنیا به یک شکل است. فقط در طراحی کابل و شبکه های آن و انتخاب کابل تفاوت هایی به چشم می خورد. استاندارد های تعیین شده یکی است . اگر تفاوتی میان تولیدات وجود دارد، به دلیل استفاده از دستگاه های متفاوت است. در خصوص تولید کابل در جهان، کشور ها را می توان به دو دسته تقسیم کرد. دسته ی اول کشور هایی که از روش ساخت بریتانیا و اروپا تبعیت می کنند. دسته ی دوم کشور هایی که از روش ساخت ایالات متحده ی آمریکا پیروی می کنند.                                       

طبق اسناد موجود صنعت سیم و کابل از زمان ورود کارخانه برق امین الضرب به ایران در سال 1282 خورشیدی به وجود آمده است. سیم های روکش دار و بعد از آن کابل ها توسط همین فرد وارد ایران شد. سال های اولیه انرژی برق را با سیم های روکش داری که سرپوشی کوچک و سفید رنگ داشتند بر روی دیوار ها و ... نصب می کردند . بعد از آن به خاطر راه اندازی موتور های برق در کارخانه ها و کارگاه ها، استفاده کردن از کابل های پیشرفته تر، بیشتر شد. به همین خاطر شبکه های هوایی در شهر های بزرگ مانند تهران و اصفهان جمع آوری شد و شبکه های زمینی با فشار ضعیف و متوسط ایجاد شد. این شبکه ها نیاز به کابل متفاوت داشتند. شرکت های برق نیز مجبور به خرید کابل های متفاوت از سراسر جهان شدند.

بهتر بودن مدار های کابلی باعث استفاده گسترده ی آنها در همه ی قسمت ها شده بود. در نتیجه اقتصاددانان و سرمایه گذاران را به این باور رساند که با سرمایه گذاری در صنعت سیم و کابل می توانند کالای مورد نیاز خود را تامین کنند و همچنین از خارج شدن ارز جلوگیری نمایند. با شروع این کار زمینه ی ورود فناوری، دانش های جدید و پایگاه های تحقیقاتی در کشورمان ایجاد شد. همچنین این اندیشه باعث به وجود آمدن کارخانه های تولید سیم و کابل شد.

                                                   

حرف آخر

  صنعت سیم و کابل در ایران قدمتی نزدیک به 40 سال دارد، اما به نظر می رسد قدمت ساخت سیم در ایران بیشتر باشد. سیم در زبان فارسی به معنای فلز نقره است که به آسانی به شکل مفتول و یا رشته های نازک در آمده است. واژه ی سیماب یا جیوه نیز از دو واژه ی آب و سیم به وجود آمده است. اولین فردی که سیم های رسانا را وارد ایران نمود یک فرد فرانسوی بود. هر کارخانه کابل سازی در ابتدا با تولید سیم، کار خود را شروع کرده است . بعد از آن با تولید رسانا ها توسعه پیدا کرده و در آخر به ساخت کابل ها پرداخته است. سیم و کابل ها بر اساس جنس مواد اولیه به سه دسته تقسیم می شوند. دسته ی اول مسی، دسته ی دوم فیبر نوری و سومین دسته آلومینیومی است.